چرا در برخی روابط احساس میکنیم هیچکدام تغییر نمیکنند؟
احساس گیر افتادن در یک رابطه، جایی که به نظر میرسد هیچکدام از طرفین تمایلی به تغییر ندارند، تجربهای ناخوشایند و متداول است. این احساس میتواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که در این مقاله به بررسی 12 نکته کلیدی در این زمینه میپردازیم.
- ✳️
ترس از آسیبپذیری:
تغییر مستلزم پذیرش نقصها و ضعفها است، و بسیاری از افراد از ترس مواجهه با آسیبپذیری از این کار اجتناب میکنند. - ✳️
عدم شناخت خود:
اگر فرد به درستی خود را نشناسد، نمیداند چه چیزهایی را باید تغییر دهد یا چگونه این تغییرات را اعمال کند. - ✳️
الگوهای رفتاری تثبیتشده:
الگوهای رفتاری که در طول زمان شکل گرفتهاند، به سختی قابل تغییر هستند، حتی اگر مخرب باشند. - ✳️
ترس از دست دادن هویت:
برخی افراد میترسند که با تغییر، هویت خود را از دست بدهند و دیگر خودشان نباشند. - ✳️
عدم وجود انگیزه کافی:
اگر انگیزه کافی برای تغییر وجود نداشته باشد، تلاش برای تغییر بینتیجه خواهد بود. - ✳️
عدم ارتباط موثر:
فقدان ارتباط صحیح و با صداقت بین طرفین، مانع از درک نیازها و انتظارات یکدیگر میشود. - ✳️
ناتوانی در همدلی:
عدم توانایی در درک احساسات و دیدگاههای طرف مقابل، مانع از ایجاد صمیمیت و همکاری برای تغییر میشود. -
چرا در برخی روابط احساس میکنیم که هیچکدام از طرفین نمیخواهند تغییر کنند؟
1. ترس از آسیبپذیری و نشان دادن ضعف
یکی از بزرگترین موانع تغییر در روابط، ترس از آسیبپذیری است. پذیرفتن اینکه نیاز به تغییر داریم، به معنای اعتراف به نقصها و کمبودهایمان است. این اعتراف میتواند ما را در برابر انتقاد و قضاوت آسیبپذیر کند، مخصوصا اگر در گذشته تجربه منفی در این زمینه داشته باشیم.
وقتی میترسیم که طرف مقابل از نقاط ضعف ما سوءاستفاده کند، تمایلی به نشان دادن آسیبپذیری و تلاش برای تغییر نخواهیم داشت. به جای آن، ممکن است سعی کنیم از خودمان دفاع کنیم و وضعیت موجود را حفظ کنیم.
به عبارتی، ترس از طرد شدن یا مسخره شدن، باعث میشود که در برابر تغییر مقاومت کنیم.
این ترس میتواند ریشه در تجربیات کودکی، روابط قبلی آسیبزا، یا الگوهای ارتباطی ناسالم داشته باشد.
برای غلبه بر این ترس، لازم است که به تدریج اعتماد در رابطه را افزایش دهیم و فضایی امن و حمایتی ایجاد کنیم.
در ضمن، باید یاد بگیریم که آسیبپذیری را به عنوان یک قدرت ببینیم، نه یک ضعف.
2. عدم شناخت کافی از خود و نیازها
تا زمانی که به درستی خودمان و نیازهایمان را نشناسیم، نمیتوانیم به طور موثر در یک رابطه حضور داشته باشیم و تغییرات لازم را ایجاد کنیم. اگر ندانیم چه چیزی ما را خوشحال، ناراحت یا آزرده میکند، نمیتوانیم به طور واضح با طرف مقابل ارتباط برقرار کنیم و درخواستهایمان را مطرح کنیم.
خودآگاهی پایین میتواند منجر به رفتارهای ناخودآگاه و مخرب در رابطه شود. ممکن است بدون اینکه بدانیم، طرف مقابل را آزار دهیم یا نیازهای او را نادیده بگیریم.
برای افزایش خودآگاهی، میتوانیم از روشهای مختلفی مانند مدیتیشن، ژورنالنویسی، یا مشاوره با یک متخصص استفاده کنیم.
در ضمن، باید به احساسات و افکار خود توجه کنیم و سعی کنیم الگوهای رفتاری خود را شناسایی کنیم.
شناخت نقاط قوت و ضعف خود، به ما کمک میکند تا در رابطه به شکل سالمتری حضور داشته باشیم و تغییرات لازم را ایجاد کنیم.
هر چه بیشتر خودمان را بشناسیم، بهتر میتوانیم با طرف مقابل ارتباط برقرار کنیم و رابطه سالمتری داشته باشیم.
3. مقاومت در برابر تغییر و ترس از ناشناخته
تغییر ذاتاً ترسناک است، زیرا ما را از منطقه امن خود خارج میکند و وارد قلمرویی ناشناخته میکند. این ترس میتواند باعث شود که در برابر تغییر مقاومت کنیم و به الگوهای رفتاری قدیمی خود پایبند بمانیم، حتی اگر این الگوها به رابطه ما آسیب بزنند.
مقاومت در برابر تغییر میتواند ناشی از ترس از دست دادن کنترل، ترس از شکست، یا ترس از قضاوت دیگران باشد.
برای غلبه بر این ترس، لازم است که به تدریج با تغییرات کوچک و قابل کنترل شروع کنیم و به خودمان اجازه دهیم که با احساسات ناخوشایند ناشی از تغییر مواجه شویم.
در ضمن، باید به فواید تغییر توجه کنیم و به خودمان یادآوری کنیم که تغییر میتواند منجر به رشد و بهبود رابطه شود.
وقتی با ترس از ناشناخته روبرو میشویم، میتوانیم از حمایت دیگران استفاده کنیم و با افراد مورد اعتماد خود صحبت کنیم.
4. باورهای غیرمنطقی و انتظارات نادرست
باورهای غیرمنطقی و انتظارات نادرست میتوانند سد راه تغییر در روابط شوند. مثلا اگر باور داشته باشیم که طرف مقابل باید دقیقاً همان چیزی باشد که ما میخواهیم، ناامید خواهیم شد و تمایلی به پذیرش او و تلاش برای تغییر نخواهیم داشت.
انتظارات غیرواقعی میتواند منجر به ناامیدی، خشم و احساس قربانی شدن در رابطه شود.
مثلا انتظار داشتن اینکه طرف مقابل همیشه باید خوشحال باشد، همیشه باید در دسترس باشد، یا همیشه باید با ما موافق باشد، غیرمنطقی است.
برای اصلاح باورهای غیرمنطقی، لازم است که آنها را به چالش بکشیم و با باورهای منطقیتر و واقعبینانهتر جایگزین کنیم.
در ضمن، باید انتظارات خود را با طرف مقابل در میان بگذاریم و در مورد آنها به توافق برسیم.
باورهای نادرست اغلب از تجربیات گذشته، الگوهای خانوادگی، یا تأثیرات رسانهای ناشی میشوند.
5. کمبود مهارتهای ارتباطی موثر
ارتباط موثر، سنگ بنای هر رابطه سالم است. اگر نتوانیم به طور واضح و با صداقت با طرف مقابل ارتباط برقرار کنیم، سوءتفاهمها و تعارضات اجتنابناپذیر خواهند بود. کمبود مهارتهای ارتباطی میتواند منجر به این شود که نتوانیم نیازهای خود را بیان کنیم، به درستی به حرفهای طرف مقابل گوش دهیم، یا به طور سازنده با تعارضات برخورد کنیم.
عدم توانایی در بیان احساسات، میتواند منجر به سرکوب احساسات و انفجار ناگهانی خشم شود.
در ضمن، عدم توانایی در گوش دادن فعالانه، میتواند منجر به این شود که احساس کنیم شنیده نمیشویم و مورد بیتوجهی قرار میگیریم.
برای بهبود مهارتهای ارتباطی، میتوانیم از روشهای مختلفی مانند شرکت در کارگاههای آموزشی، مطالعه کتابهای مربوطه، یا مشاوره با یک متخصص استفاده کنیم.
در ضمن، باید به تمرین مهارتهای ارتباطی در روابط خود بپردازیم و از بازخورد طرف مقابل استفاده کنیم.
با یادگیری مهارتهای ارتباطی، میتوانیم روابط سالمتر و رضایتبخشتری داشته باشیم.
6. الگوهای رفتاری تکراری و مخرب
همه ما الگوهای رفتاری خاصی داریم که در روابط خود تکرار میکنیم. برخی از این الگوها سالم و سازنده هستند، اما برخی دیگر مخرب و آسیبزا هستند. اگر الگوهای رفتاری مخربی را در رابطه خود تکرار کنیم، احتمال اینکه در یک چرخه تکراری و ناخوشایند گیر کنیم، بسیار زیاد است. مثلا ممکن است همیشه در موقعیت قربانی قرار بگیریم، یا همیشه سعی کنیم کنترل همه چیز را در دست داشته باشیم.
شناسایی این الگوها و تلاش برای تغییر آنها، گام مهمی در جهت بهبود رابطه است.
برای شناسایی الگوهای رفتاری تکراری، میتوانیم به گذشته خود نگاه کنیم و ببینیم که چه الگوهایی در روابط قبلی خود تکرار کردهایم.
در ضمن، میتوانیم از بازخورد طرف مقابل استفاده کنیم و از او بپرسیم که چه الگوهایی در رفتار ما مشاهده میکند.
پس از شناسایی الگوهای مخرب، میتوانیم با کمک یک متخصص روانشناس، راهکارهایی برای تغییر آنها پیدا کنیم.
اما با تلاش و تمرین، میتوانیم الگوهای سالمتری را جایگزین الگوهای مخرب کنیم و روابط بهتری داشته باشیم.
7. نبود انگیزه و تعهد کافی برای تغییر
تغییر در روابط، نیازمند انگیزه و تعهد قوی از طرف هر دو طرف است. اگر یکی از طرفین انگیزه کافی برای تغییر نداشته باشد، تلاشهای طرف دیگر بینتیجه خواهد بود. انگیزه برای تغییر میتواند ناشی از عشق، تعهد، یا تمایل به حفظ رابطه باشد.
اگر انگیزه برای تغییر وجود نداشته باشد، ممکن است یکی از طرفین احساس کند که تلاشهایش نادیده گرفته میشود و ناامید شود.
برای ایجاد انگیزه در طرف مقابل، میتوانیم با او در مورد فواید تغییر صحبت کنیم و به او نشان دهیم که تغییر میتواند منجر به بهبود رابطه و افزایش رضایت شود.
در ضمن، باید خودمان نیز الگوی خوبی باشیم و با نشان دادن تمایل به تغییر، طرف مقابل را تشویق به تغییر کنیم.
تعهد به رابطه نیز نقش مهمی در تغییر ایفا میکند. اگر طرفین به رابطه متعهد نباشند، تمایلی به سرمایهگذاری زمان و انرژی برای تغییر نخواهند داشت.
ایجاد و حفظ انگیزه و تعهد، نیازمند تلاش مداوم از طرف هر دو طرف است.
8. ترس از دست دادن هویت فردی
در برخی روابط، افراد از این میترسند که اگر تغییر کنند، هویت فردی خود را از دست بدهند. آنها ممکن است احساس کنند که مجبورند خود را با نیازها و خواستههای طرف مقابل تطبیق دهند و دیگر نمیتوانند خود واقعیشان باشند.
این ترس میتواند باعث شود که در برابر تغییر مقاومت کنند و به الگوهای رفتاری قدیمی خود پایبند بمانند، حتی اگر این الگوها به رابطه آسیب بزنند.
برای غلبه بر این ترس، لازم است که به خود یادآوری کنیم که تغییر به معنای از دست دادن هویت فردی نیست، بلکه به معنای رشد و تکامل است.
در ضمن، باید در رابطه فضایی برای بیان نیازها و خواستههای فردی خود داشته باشیم و اجازه دهیم طرف مقابل نیز نیازها و خواستههای خود را بیان کند.
یک رابطه سالم، رابطهای است که در آن هر دو طرف میتوانند خودشان باشند و در عین حال به یکدیگر احترام بگذارند.
حفظ استقلال و هویت فردی، به حفظ سلامت و پویایی رابطه کمک میکند.
9. عدم وجود حمایت کافی از طرف مقابل
تغییر در روابط، فرایندی دشوار و زمانبر است و نیازمند حمایت و تشویق از طرف مقابل است. اگر در طول این فرایند احساس کنیم که طرف مقابل از ما حمایت نمیکند، ناامید خواهیم شد و ممکن است از تلاش برای تغییر دست بکشیم.
حمایت میتواند به شکلهای مختلفی باشد، از جمله گوش دادن فعالانه، ابراز همدلی، ارائه راهکار، و تشویق به ادامه تلاش.
همخوانی نداشتن سلیقه ها در نوع تغییر می تواند یک رابطه را به بن بست بکشاند. گاهی یک طرف مشتاق رشد است و طرف دیگر راضی به وضع موجود. تعجب آور نیست که در چنین شرایطی احساس خستگی به سراغ هر دو می آید. من رابطه ای را دیده ام که یکی مدام کتاب های روانشناسی می خواند و دیگری حتی حاضر نبود یک مقاله کوتاه را مرور کند.
مقاومت در برابر تغییر گاهی ریشه در ترس از شکست دارد نه لجبازی. افرادی که در کودکی اجازه اشتباه کردن نداشته اند، در بزرگسالی هم از هر تغییری فرار می کنند. آنها ترجیح می دهند در محدوده امن خود بمانند تا مجبور نباشند با ترس هایشان روبرو شوند. این ترس می تواند سال ها رابطه را درجا بزند بدون اینکه طرفین متوجه باشند.
الگوهای قدیمی مثل چسبی قوی عمل می کنند. در یک رابطه پنج ساله دیدم که چگونه عادت های بدبینانه یک فرد تمام تلاش های مثبت طرف مقابل را خنثی می کرد. مشکل اینجا بود که او حتی متوجه نبود چه الگوی مخربی را تکرار می کند، چون این رفتار در خانواده اش عادی بود.
بحران هویت می تواند پشت ترس از تغییر پنهان شود. بعضی ها فکر می کنند اگر رفتارشان را تغییر دهند، دیگر خودشان نیستند. آنها نمی فهمند که تغییر، تکامل است نه نفی هویت. این ترس وقتی جدی تر می شود که خانواده یا دوستان مدام به آنها یادآوری کنند تو همیشه اینجوری بودی.
حرف زدن از تغییر آسان تر از عمل کردن به آن است. بسیاری از زوج ها ساعت ها در مورد نیاز به تغییر حرف می زنند، اما هیچ برنامه عملی ندارند. دیدم زوجی که سه سال در این مرحله مانده بودند، هر بار قول تغییر می دادند اما روز بعد همه چیز مثل قبل بود. این چرخه بی پایان آنها را خسته کرد.
فضای رابطه تعیین می کند که تغییر امکان پذیر باشد یا نه. اگر یک طرف مدام دیگری را تحقیر کند، طبیعی است که طرف مقابل تمایلی به تغییر نشان ندهد. یک رابطه امن و بدون قضاوت، بستر مناسبی برای رشد فراهم می کند. لازمه این فضا، صبر و درک متقابل است.
سایت شما جایی است که می توان پاسخ این چالش ها را پیدا کرد. خواندن مطالب دیگرتان نشان داد چقدر عمیق و کاربردی به روابط نگاه می کنید. این رویکرد دقیق و در عین حال قابل فهم، کم نظیر است. مطلب اخیرتان هم همین ویژگی ها را داشت و ذهنم را به چالش کشید.